Het lerarentekort is een algemeen bekend probleem en beïnvloedt veel mensen. Het stoppen van de leerkrachten heeft invloed op de leerlingen, maar ook op de collega-leraren, de ouders, het schoolbestuur en de overheid. De uitstroom van docenten is een groot probleem en heeft ook verschillende oorzaken. Er is niet één factor verantwoordelijk voor het grote lerarentekort. Een tekort dat wij bij Karibu graag willen helpen verbeteren.

Wat een grote rol speelt in het lerarentekort is de vergrijzing in het onderwijs. Steeds meer docenten komen op de leeftijd dat zij met pensioen gaan. Door deze vergrijzing is de uitstroom al erg hoog. Echter zijn er ook ontzettend veel jonge leraren die voor een ander beroep kiezen. Zo stopt een groot deel van de startende docenten al binnen de eerste vijf jaar. Hierna gaan zij op zoek naar een nieuwe baan. Hier zijn verschillende redenen voor. Denk aan het vaker last hebben van burn-out klachten, een hoge werkdruk of een salaris dat afschrikt.

Het kan natuurlijk ook zo zijn dat een beginnend leerkracht een andere verwachting had bij de baan, een beter aanbod heeft gekregen of dat de doelgroep hen niet helemaal aanspreekt. De grootste reden van uitval is daarom misschien wel om persoonlijke redenen.

Stoppen als leerkracht als gevolg van een burn-out

Uit cijfers van het CBS blijkt dat 1 op de 5 leerkrachten kampt met burn-out klachten. Een burn-out betekent dat je te veel en te lang stress ervaart waardoor je niet meer met plezier naar je werk gaat. Maar ook ga je dit merken tijdens je vrije tijd. Het is natuurlijk geen goed teken wanneer je deze klachten gaat krijgen als gevolg van je baan.

Vaak wordt er gesproken over weinig tijd om lessen voor te bereiden en een strak lesprogramma met urenverdeling. Dit is dan ook waar veel leerkrachten tegenaan lopen tijdens hun werk en daardoor in een burn-out terechtkomen.

Een burn-out ontstaat steeds vaker bij jonge, beginnende leerkrachten, waardoor zij thuis komen te zitten. Een groot deel van deze mensen vindt uiteindelijk hun weg terug naar de klas. Toch kiest een groot deel van 15-25% voor een andere carrière. Een burn-out komt vaak voort uit een combinatie van passie voor het werk en het verschil willen maken. Vaak wordt er bij scholen gebruikgemaakt van lesprogramma’s, om je hiernaast als docent nog te kunnen ontwikkelen en hier je eigen draai aan te kunnen geven is een grote opgave.

Hoge werkdruk speelt een grote rol

Iets wat vaak als reden wordt gegeven om niet in het docentenvak te willen stappen is de hoge werkdruk. Tegenwoordig wordt er heel wat gevraagd van een docent. Zo moeten lessen leuk, leerzaam en steeds hipper zijn. Echter krijgt een docent hier dezelfde tijd voor als voor de ouderwetse lessen, terwijl er meer wordt gevraagd. Het voorbereiden van de lessen kost een stuk meer tijd als deze hipper moet. Op verschillende scholen wordt gewerkt met een strak takenpakket dat verdeeld is over een bepaald aantal uur. Zo moeten er veel dingen worden geregeld binnen een korte tijdsperiode. Doe je dit niet, dan zul je dit moeten compenseren.

Als leerkracht zijnde wil je voor elke leerling genoeg aandacht hebben. Dat is ook waar wij bij Karibu naar streven. De een heeft nu eenmaal meer aandacht nodig dan de ander. Dit wil je als leerkracht graag bereiken, maar de klassen worden steeds groter en er zijn steeds meer leerlingen waar je aandacht aan moet en wil besteden. Naast het voorbereiden en geven van de lessen wordt er van een schoolleiding vaak ook nog verwacht dat een leerkracht lid wordt van de schoolorganisatie, samenwerkt met collega’s, innovatief is en contact heeft met de ouders.

Een laag salaris dat leraren afschrikt

Hoewel dit een onderdeel is dat de laatste tijd een stuk beter wordt, is het salaris nog altijd een grote drempel voor beginnend docenten. Zo is het algemeen bekend dat leerkrachten nu eenmaal niet het hoogste salaris hebben. Zeker docenten in het primaire onderwijs stonden er slecht voor. Zij staan nu wel ongeveer gelijk met de docenten uit het voortgezet onderwijs qua salaris.

Wanneer studenten kiezen voor een opleiding spelen er natuurlijk verschillende factoren mee in het bepalen van hun richting. Zo moeten zij geïnteresseerd zijn in het vak, maar vaak speelt het salaris hier ook een duidelijke rol in. Vooral enkele jaren geleden was het salaris een grote reden voor de uitval van leerkrachten. Onlangs is dit verbeterd en staan er subsidies en extra’s klaar om de leerkrachten te ondersteunen.

Vraag je mensen die nog geen docent zijn of zij open staan om als docent aan de slag te gaan, zegt een groot deel ‘Ja, maar…’. Ze vinden onder andere dat de drempel te hoog ligt om zich te laten omscholen tot docent. Maar ook denken zij dat er veel extra en onbetaalde taken aan vastzitten. Terwijl dit normaal natuurlijk deel is van je takenpakket en valt onder je werkuren. Toch hebben ze hierin geen ongelijk, er wordt vaak aangegeven extra tijd nodig te hebben voor de extra taken die bij de leerkracht zijn komen kijken. Bij Karibu geven we je de kans om parttime aan de slag te gaan als leerkracht.

Verschillende frustraties onder leerkrachten

De frustraties over het onderwijsvak komen niet alleen van de hoge werkdruk of het lage salaris. Er zijn veel meer factoren die hier aan meewerken. Eventuele frustraties komen vaker voort uit de dingen die hier omheen spelen. Denk aan de extra taken die erbij komen, in gesprek gaan met de ouders, maar ook de leiding en het bestuur kunnen hier een grote rol in spelen.

Wanneer je met jonge docenten in gesprek gaat komt hier regelmatig uit dat zij niet goed wisten wat ze konden verwachten. Zo moet je als docent rekening houden met eventuele zorgkinderen, het goed invullen en overbrengen van de lesstof. Hierbij komt nog eens het omgaan met collega’s, toetsen maken en nakijken bij. Het zijn van een leerkracht betekent veel meer dan alleen de leerlingen iets bijbrengen. Dit is iets waar beginnend leerkrachten vaak tegenaan lopen wanneer ze beginnen met hun eerste werk als docent. Door deze bijkomende taken worden het takenpakket en de verantwoordelijkheden te groot. Dit is dan ook de reden dat de frustratie groeit en een groot deel van de leerkrachten binnen de eerste 5 jaar stopt. Dit kan gemakkelijk opgelost worden door tijdens de studie beter in te gaan op de verschillende taken en competenties waar het vak van een leerkracht uit bestaat. Maar ook een goede begeleiding in het begin van de carrière zal hierbij helpen.